2015 -SAYANSI

Chaguajibu sahihi kisha andika herufi yake kwenye karatariya kujibia.

1. Lipi kati ya makundi yafuatayo linawakilisha sifa za viumbe hai?

1. Kufa, kula na kuona
2. Kufa, kuzaa na kubadilika rangi 
3. Kupumua, kuishi na kusikia 
4. Kupumua, kuzaa na kutembea.
5. Kujongea, kupumua na kuzaa.

2. Mbegu chotara kwa wanyama na mimea ni bora kwa sababu gani?

1. Hurefuka sana na hazihitaji mbolea.
2. Hutoa mazao mengi na hustahimili magonjwa.
3. Hukomaa haraka na hutoa mazao yenye uzito mkubwa. 
4. Hazihitaji virutubisho na hustahimili magonjwa. 
5. Hukomaa haraka na hazihitaji dawa.

3. Lipi kati ya makundi yafuatayo ni sifa zinazotumika kutambua wanyama wa kundi la reptilia?

1. Kutaga mayai, kuwa na damu baridi na kuishi majini. 
2. Kutaga mayai, kuishi majini na kuishi nchi kavu.
3. Kutaga mayai, kuwa na damu ya joto na kuishi nchi kavu.
4. Kutaga mayai, kuwa na damu baridi na kupumua kwa kutumia mapezi.
5. Kutaga mayai, kupumua kwa kutumia ngozi na kuishi majini.

4. Damu huchukua oksijeni na kutoa kabondayoksaidi kupitia:

1. Viribaehewa 
2. Kuta za mapafu
3. Koromeo
4. Kapilari
5. Pua

5. Kukosekana kwa chanikiwiti katika mmea huweza kusababisha:

1. mmea kukosa madini joto
2. mmea kushindwa kusanisi chakula
3. majani ya mmea kukauka 
4. majani ya mmea kuwa njano
5. maj ani ya mmea kupukutika.

6. Fototropizimu ni kitendo cha mmea kuota kuelekea kwenye:

1. mwanga 
2. kani ya mvutano 
3. maji 
4. giza
5. kemikali.

7. Sehemu ya chembe hai inayohusika na kutawala shughuli zote za chembe hai huitwa:

1. saitoplazimu 
2. vakuoli
3. kloroplasti 
4. kiwambo cha seli
5. nyukliasi

8. Kielelezo kifuatacho kinaonyesha viumbe hai wenye sumu isipokuwa

9. Tendo Ia mimea kusafirisha maji kutoka kwenye mizizi hadi kwenye majani huitwa:

1. osmosis 
2. difyusheni 
3. msukumo
4. mgandamizo 
5. mjongeo

10. Ni tezi ipi kati ya zifuatazo huratibu utendaji wa tezi zingine zote katika mwili wa binadamu?

1. Kongosho. 
2. Pituitari
3. Thairoidi
4. Adrenali 
5. Parathairoidi

11. Sehemu ya kike ya ua inayohusika na uzazi ni:

1. stameni 
2. staili 
3. ovari
4. Petali
5. Sepali

12. Tofauti kati ya tunda na mbegu ni: 

1. Mbegu ina tunda.
2. Tunda huota.
3. Tunda lina kotiledoni mbili. 
4. Mbegu huota. 
5. Mbegu haziliwi.

13. Mambo muhimu kwa ajili ya afya na uhai ni:

1. kucheza mpira wa miguu, kuoga, kufua nguo na kula sana.
2. kula, kuwa msafi, kupumzika na kucheza.
3. kufanya mazoezi, kula chakula bora, kupumzika na kuwa msafi.
4. kula mayai, kuburudika, kulala na kusafisha mazingira.
5. kuoga, kula na kulala.

14. Vyakula vyenye kabohaidreti huwezesha mwili:

1. kuhimili magonjwa
2. kuwa na joto
3. kukua kwa haraka 
4. kuwa na nguvu 
5. kuwa mwororo

15. Kati ya yafuatayo ni yapi magonjwa yasiyoambukiza?

1. Malaria, mafua na kisukari.
2. Pumu, kisukari na kipindupindu.
3. Kichocho, safura na matende
4. Kuhara, homa ya matumbo na pumu
5. Pumu, kifafa na tetekuwanga.

16. Mapumziko baada ya kazi ni muhimu kwa sababu gani?

1. Mwili hupoa. 
2. Mwili hutulia.
3. Mwili hurejesha nishati. 
4. Mwili hufanya shughuli nyingine.
5. Mtu hupata fursa ya kulala.

17. Magonjwa yanayozuilika kwa kutumia chanjo ni :

1. Pumu, kifaduro, malaria na kipindupindu 
2. Kifua kikuu, malaria, pumu na surua
3. Surua, dondakoo, kifua kikuu na kifaduro
4. Malaria, surua, kifua kikuu na kipindupindu
5. Dondakoo, kifua kikuu, UKIMWI na surua

18. Wakazi wa Mlalo hula maharage, nyama na wali kwa afya zaidi wanahitaji kuongeza:

1. samaki 
2. mboga za majani
3. kuku
4. mkate
5. kunde

19. Kipi kati ya vifuatavyo kinaweza kupungua mwilini kwa kushiriki katika michezo na mazoezi?

1. Sukari 
2. Protini 
3. Sumu
4. Uchafu 
5. Fati

20. Kipi kati ya vifuatavyo siyo njia sahihi ya kujikinga na ugonjwa wa malaria?

1. Kufyeka nyasi 
2. Kufukia madimbwi
3. Kutumia chandarua 
4. Kupuliza dawa
5. Kuchoma moto taka

21. Mazoezi ni njia mojawapo ya kupunguza:

1. kutapika 
2. kuzirai 
3. kukaza kwa misuli 
4. kuharisha
5. kutokwa na damu puani

22. Mtoto mwenye matege amepungukiwa na vitamini:

1. K
2. D
3. A
4. B
5. C

23. Ukosefu wa vitamini B husababisha ugonjwa wa:

1. uti wa mgongo
2. vidonda vya tumbo
3. surua 
4. trakoma 
5. beriberi

24. Faida mojawapo ya vyakula vya protini katika miili yetu ni:

1. kukinga dhidi ya magonjwa 
2. kukua na kukarabati chembe hai
3. kutia nguvu 
4. kuongeza uzito 
5. kutia joto

25. Huduma ya kwanza ni nini?

1. Msaada wa dharura apewao mgonjwa na daktari.
2. Msaadawa awali apewao mgonjwa kabla ya kupelekwa hospitali.
3. Msaada kwa ajili ya mtu aliyeungua moto. 
4. Msaada kwa ajili ya mtu aliyeumwa na nyoka. 
5. Msaada kwa ajili ya mtu aliyevunjika mfupa.

26. Mojawapo ya huduma ya huduma muhimu ya kumpa mtu aliye ungua moto ni;-

1. kummwagia maji
2. kumfunika nguo
3. kumwagia asidi
4. kumfunika blanketi
5. kumpaka asali

27. Mojawapo ya athari za kupaka mafuta kwenye jeraha la moto ni:

1. kuongeza joto kwenye jeraha
2. kuongeza maumivu kwenye jeraha
3. kuruhusu hewa kupita kwenye jeraha 
4. kusababisha vijidudu kuingia kwenye jeraha 
5. kuongeza malengelenge.

28. Ni hoja ipi kati ya zifuatazo iko sahihi kuhusu WU na UKIMWI? 

1. Kuwa na WU ni sawa na kuwa na UKIMWI
2. Chanzo cha WU na UKIMWI ni magonjwa ya zinaa. 
3. Ni rahisi kujikinga na UKIMWI kuliko VVU.
4. Ukiepuka maambukizi ya VVU pia umeepuka UKIMWI.
5. Mtu mwenye WU hana chembe nyeupe za damu.

29. Moja ya vimelea vinavyoharibu chembe hai nyeupe za damu ni:

1. Bakteria 
2. WU 
3. Plasmodiamu 
4. Amiba 
5. Kuvu

30. Kipi kati ya vifuatavyo ni maarufu kwa kuchangia maambukizi ya WU katika jamii?

1. Uchangiaji wa sindano, miswaki, damu na ngono zembe. 
2. Kanda za video, nyimbo, muziki na maigizo. 
3. Televisheni, magazeti na vipeperushi kuhusu WU.
4. Kondomu, wataalamu wa afya, semina na taasisi za UKIMWI.
5. Tohara kwa wanaume na wanawake.

31. Virusi Vya Ukimwi hushambulia aina gani ya chembe hai katika damu?

1. chembe sahani 
2. chembe hai nyeupe
3. Chembe hai nyekundu 
4. Hemoglobini
5. Plazima

32. Unaweza kupata sukari kutoka katika majimaji ya miwa kwa:

1. kuchemsha kisha kuyachuja 
2. kuchemsha kisha kuyapooza 
3. kupooza na kugandisha 
4. kuchemsha hadi kuvukiza
5. kuyaweka kwenye mwanga wa jua.

33. Mtu anapokata mti kwa mbali unaona shoka likikita kwenye gogo la mti na baada ya muda kishindo hufuata. Hii inaonesha kuwa:

1. mwanga husafiri katika mstari ulionyooka
2. sauti husafiri polepole kuliko mwanga
3. mwanga husafiri polepole kuliko sauti 
4. sauti husafiri haraka kuliko mwanga
5. sauti husafiri kwenye mstari ulionyooka.

34. Kuna tofauti gani kati ya barafu na maji? 

1. Maji ni mazito kuliko barafu.
2. Maji yana mshikamano mkubwa kuliko barafu.
3. Maji yana rangi hafifu kuliko barafu.
4. Maji yanachukua nafasi ilihali barafu haichukui nafasi.
5. Barafu ni laini kuliko maji.

35. Mabadiliko ya maada yasiyosababisha mabadiliko katika uzito yanajulikana kama :

1. mabadiliko ya kikemikali 
2. mabadiliko ya kiumbo 
3. mabadiliko ya ujazonene
4. mabadiliko ya hali
5. mabadiliko ya asili.

36. Myeyuko wa majivu yaliyotokana na majani ya malimao huweza kubadili rangi ya karatasi ya litmasi ya:

1. bluu kuwa nyeupe
2. nyekundu kuwa bluu
3. bluu kuwa nyekundu
4. bluu kuwa kijani
5. nyekundu kuwa njano. 

37. Mchanganyiko wa gesi mbalimbali kwa pamoja huitwa

1. oksijeni 
2. haidrojeni 
3. hewa 
4. naitrojeni 
5. maada.

38. Lipi kati ya yafuatayo siyo badiliko la kikemikali?

1. Kuoza kwa takataka 
2. Kuchacha kwa maziwa 
3. Kuungua kwa mkaa 
4. Kuyeyuka kwa sukari 
5. Chuma kupata kutu.

39. Ipi kati ya jozi zifuatazo ni sahihi kuhusu lenzi? 

1. Lenzi mbinuko hutawanya miale ya mwanga.
2. Lenzi mbonyeo hurekebisha kutokuona karibu.
3. Lenzi mbinuko hurekebisha kutokuona mbali. 
4. Lenzi mbonyeo kurekebisha kutokuona mbali.
5. Lenzi mbonyeo hukusanya miale ya mwanga.

40. Matumizi ya roda katika maisha ya kila siku ni:

1. kunyanyua vitu vizito 
2. kufungua vizibo vya chupa 
3. kufunga vitu 
4. kupunguza mwinuko
5. kurahisisha kukata kuni.

41. Tazama alama kwenye kielelezo kifuatacho kwa makini, kisha zipe majina kwa kuzingatia zilivyopangwa kutoka upande wa kushoto.

1. Kapasita, dynamo, seli kavu, swichi, betri
2. Swichi, glopu, kikinza, kapasita, seli kavu 
3. Glopu, kapasita, seli kavu, kikinza, betri 
4. Kikinza, glopu, swichi, seli kavu, kapasita
5. Swichi, kikinza, glopu, seli kavu, kapasita.

42. Ni kifaa gani hutumika kukuza taswira ya vionwa vidogo sana?

1. Darubini 
2. Hadubini 
3. Periskopu
4. Prizimu 
5. Lenzi

42. Ni kifaa gani hutumika kukuza taswira ya vionwa vidogo sana?

1. Darubini 
2. Hadubini 
3. Periskopu
4. Prizimu 
5. Lenzi

44. Kipi kati ya vifuatavyo hakipitishi mkondo wa umeme?

1. Mpira 
2. Bati
3. Shaba
4. Chuma 
5. Zebaki

44. Kipi kati ya vifuatavyo hakipitishi mkondo wa umeme?

1. Mpira 
2. Bati
3. Shaba
4. Chuma 
5. Zebaki

46. Alama zifuatazo zinatumika katika sakiti ya umeme. Je, ni alama ipi inawakilisha kikinza?

47. Kanuni sahihi ya kutafuta kiasi cha kazi kilichofanyika ni: 

1. Kazi = kani x uzito
2. Kazi=Umbali / Muda
   
3. Kazi=Kani / Muda
4. Kazi=Kani x Umbali
5. Kazi=Umbali / Kani

48. Taswira za sura zetu zinaweza kuonekana vizuri tunapotumia:

1. kioo mbinuko
2. kioo mbonyeo 
3.  kioo bapa
4. lenzi mbinuko 
5. lenzi mbonyeo

49. Ni muhimu kuweka kumbukumbu za jaribio lililofanyika kwa sababu hutumika:

1. kama rejea
2. kutangaza umahiri wa aliyefanya jaribio
3. kuchora jedwali Ia matokeo
4. kurekebisha taarifa mbalimbali 
5. katika kuleta maendeleo

50. Data za uchunguzi zilizochambuliwa huweza kuwasilishwa kwa njia ya:

1. grafu 
2. ripoti 
3. kukokotoa
4. kutafsiri 
5. kuchora

31. Utafutaji wa njia ya kwenda India ulifadhiliwa na

1. Vasco Da Gama 
2. Bartholomew Diaz 
3. Cecil Rhodes
4. King Henry 
5. Henry Stanley.

32. Soko kuu la watumwa Afrika Mashariki lilikuwa 

1. Zanzibar 
2. Mombasa
3. Kilwa
4. Bagamoyo
5. Nairobi

SEHEMU C

JIOGRAFIA

Chaguajibu sahihi kisha andika herufiyake kwenye karatariya kujibia.

33.  Nchi ya Japan ina uwezo wa kufanya biashara kuliko Tanzania kwa sababu ina ...

1.  watu wengi zaidi 
2. eneo kubwa la biashara
3. shule nyingi za biashara
4. teknolojia ya juu zaidi
5. wafanyabiashara wengi zaidi.

34.  Mchoro mkato wa ramani huonesha..

1. mazao na mazingira
2. sura ya nchi 
3. mazingira ya eneo husika
4. hali ya hewa 
5. makazi ya watu na shughuli za kiuchumi

35.  Mlima mrefu kuliko yote barani Afrika ni .....

1. Drakensburg 
2. Everesti 
3. Atlasi 
4. Kenya 
5. Kilimanjaro

36.  Moja kati ya zifuatazo ni sifa za picha: .....

1. Kimo halisi huonekana.
2. Sehemu zake zote huonekana.
3. Umbo linaweza kupunguzwa au kuongezwa. 
4. Rangi halisi ya kitu haionekani.
5. Rangi ya picha haiwezi kubadilishwa.

37.  Kuongezeka kwa kina cha maji ya bahari kutokana na kuyeyuka kwa barafu katika ncha za kaskazini na kusini kunaweza kusababisha....

1.  wavuvi kuzama baharini 
2. uharibifu wa maeneo ya pwani
3. upungufu wa samaki 
4. mvua za El-nino
5. kutokea kwa tsunami.

38.  Ikiwa ni saa 12:00 jioni Tanzania ambayo ipo nyuzi 45 Mashariki, itakuwa saa ngapi Rwanda ambayo ipo nyuzi 30 Mashariki?

1. 1:00 usiku 
2. 2:00 usiku 
3. 11:00 jioni 
4. 12:00 jioni 
5. 10:00 jioni.

39.  Madhara gani kati ya yafuatayo yanatokana na mlipuko wa volkeno? ...

1. Kuharibika kwa miundo mbinu
2. Kupungua kwa eneo la kilimo. 
3. Ongezeko la maradhi ya ngozi. 
4. Ongezeko la mvua za El-nino. 
5. Kuongezeka kwa ukame

40.  Nchi ipi ni maarufu kwa uundaji wa meli duniani? .

1. Urusi.
2. Uingereza.
3. Japani. 
4. Ufaransa.
5. Canada.