2014: KISWAHILI

 SEHEMU A: SARUFI

 Katika swali la 1 - 20, andika herufi ya jibu lililo sahihi katika karatasi yaka ya kujibia.

 1. "Yeye amefaulu mitihani yake vizuri." katika sentensi hii neno lipi limetumika kama kielezi? 

1.  amefaulu
2.  yeye
3.  vizuri 
4.  mitihani
5.  yake 

2. "Dada ameandika barua kwa baba." Sentensi hii iko katika kauli gani? 

1.  kutendea
2.  kutenda
3.  kutendwa 
4.  kutendeana
5.  kutendeka

3. Katika sentensi zifuatazo ipi ni sahihi?

1. Nimekuja hapa tangia asubuhi 
2. Nimekuja hapa tangiapo asubuhi 
3. Nimekuja hapa tanguapo asubuhi 
4. Nimekuja hapa tangu asubuhi 
5. Nimekuja hapa tangiepo asubuhi 

4. Neno lipi ni tofauti na maneno mengine kati ya maneno yafuatayo?

1.  viwakilishi
2.  vivumishi
3.  vielezi 
4. vitenzi
5. visaidizi 

5. "Tunu angalisoma ..... mtihani wake." Neno lipi linakamilisha sentensi hiyo kwa usahihi? 

1.  angefaulu
2.  angalifaulu
3. asingefeli 
4.  angelifaulu
5. asingalifaulu 

6. "Mnyama mkali amekamatwa leo." Katika sentensi hii neno "mkali" limetumika kama aina gani ya neno? 

1. kielezi
2. kiwakilishi
3. kitenzi 
4. kivumishi
5. kiunganishi 

7. "juma amefika na hatacheza mpira" Kitenzi "hatacheza" kipo katika half gani? 

1.  Ukanushi
2.  Titnilifu
3.  Mazoea 
4.  Ujao
5.  Shurutia 

8. "Alisema hanywi dawa tena." Kauli halisi ya sentensi hii ni ipi? 

1. "Hanywi dawa"
2. "Hatakunywa dawa" 
3. "Sinywi dawa" 
4.  "Sitakunywa tena dawa"
5. ."Sinywi tena" 

9. "Walikotoka kuna mvua." Sentensi hii ipo katika wakati gani? 

1. Mazoea
2. Shurutia
3. Uliopo 
4. UliopitaE.Ujao

10. "Hamisa na Hanifa ni mapacha walioungana." Katika sentensi hii neno "na" limetumikakama aina gani ya neno?

1. Kihisishi
2. Kiunganishi 
3. Kimilikishi
4. Kivumishi 
5. Kiwakilishi

11. Panya huyu anakula unga wangu. Wingi wa sentensi hii ni upi?

1. Panya hawa wanakula unga wangu.
2. Mapanya hawa wanakula unga wetu.
3. Panya hizi zinakula unga wangu.
4. Panya hizi zinakula unga wetu.
5. Panya hawa wanakula unga wetu.

12. Siku ile ya maandamano kulikuwa na...........wa pikipiki. Ni neno lipi linakamilisha sentensi hii?

1.  msururu 
2.  msuluru 
3.  msurulu
4.  Msululu 
5.  musururu

13. "Mpira wetu umechanika vibaya" Sentensi hii ipo katika kauli gani?

1.  Kutenda 
2.  Kutendeka 
3.  Kutendeana
4.  Kutendwa 
5.  Kutendewa

14. Neno mchwa lina silabi ngapi?

1.  Mbili 
2.  Tana 
3.  Moja
4.  Nne 
5.  Tatu

15. "Hapa ...............alipoishi chifu Mirambo." Ni neno lipi linakamilisha sentensi hii kwa usahihi?

1.  ndiko 
2.  ndimo 
3.  ndiyo
4.  ndipo 
5.  ndio

16. Atakapomnyonyoa yule hata ......... kwenye moto. Kitenzi kipi kinakamilisha tungo hii?

1.  atambanika 
2.  anambanika 
3.  humbanika
4.  amembanika 
5.  alimbanika

17. "Kitabu changu ni cheusi, chako ni cheupe." Neno "chako" ni aina gani ya neno?

1.  Kivumishi 
2.  Kiwakilishi 
3.  Kielezi
4.  Kihusishi 
5.  Kiunganishi

18. Yeye ni kijana mdogo. Neno "yeye" lipo katika nafsi gani?

1.  Ya kwanza umoja 
2.  Ya tatu umoja 
3.  Ya pill umoja
4.  Ya tatu wingi 
5.  Ya pill wingi

19. Kinyume cha kitenzi "paa" ni kipi?

1.  Toweka 
2.  Potea 
3.  Elea
4.  Shuka 
5.  Tua

20. Mwalimu J. K. Nyerere ni mwasisi wa chama cha TANU. Neno "ni" limetumika kama ainaipi ya kitenzi?

1.  Kitenzi kikuu 
2.  Kitenzi kisaidizi
3.  Kitenzi kishirikishi 
4. Kitenzi kikamilifu
5.  Kitenzi kitegemezi

SEHEMU B

 LUGHA YA KIFASIHI 
Katika swali la 21- 30 chagua herufi ya jibu lililo sahihi kisha andika kwenye karatasiya majibu.

21. "Ulichokitupa pwani ................" Kifungu kipi cha maneno hukamilisha methali hiyo?

1.  kakingoje ufuoni
2.  kisubiri bandarini
3.  utakipata bara 
4.  hukomea kivukoni
5.  hutokomea baharini

22. "Mkiweza..............katika kazi hiyo, hatimaye mtafanikiwa." Nahau ipi inakamilisha tungo hii?

1.  kuuma na kupulizia 
2.  kujikaza kisabuni
3.  kuwa chuma 
4.  kuwa na sauti
5.  kuwa na nafasi

23. Methali isemayo, "Ngoma ikilia sana hupasuka" hulingana kimaana na methali ipi kati yahizi zifuatazo?

1.  Mgema akisifiwa tembo hulitia maji.
2.  Debe tupu haliachi kutika. 
3.  Tamaa mbele mauti nyuma.
4.  Mpanda ovyo ndiye mla ovyo. 
5.  Mshindo mkuu huvuma mbali.

24. "Ukukuu wa kamba si upya wa ukambaa." Methali hii ina maana sawa na methali ipi?

1. Heri nusu shari kuliko shari kamili.
2. Ukipata chungu kipya usitupe cha zamani.
3. Kamba hukatikia pabovu.
4. Nazi mbovu harabu ya nzima.
5. Badiliko kwa mjukuu huanza na babu.

25. "Hamadi kibindoni." Kati ya tafsiri zifuatazo ni ipi inayotoa maana sahihi ya msemo huo?

1. Akiba ni ile iliyo nyingi
2. Weka akiba yako vizuri
3. Kizuri hakinabudi kuhifadhiwa
4. Kikufaacho ni kile ulicho nacho
5. Akiba iliyohifadhika hunusurika

26. "Samaki mkunje angali mbichi." Methali ipi kati ya zifuatazo ina maana sawa na hii?

1. Samaki huanza kuoza kichwani.
2. Ukitaka riba sikio ziba.
3. Jino la pembeni si dawa ya pengo.
4. Sikio la kufa halisikii dawa.
5. Ngozi ivute ill maji.

27. Methali isemayo. "Chanda chema huvikwa pete" inatoa funzo gani?

1. Dhahabu hupewa aliyeshinda.
2. Jambo zuri huzawadiwa.
3. Inapobidi jamii hupewa zawadi.
4. Mtu mzuri husifiwa.
5. Mshindi hupokea Baraka.

28. "Ukitaka kuruka agana na nyonga" Methali hii inaasa kuhusu jambo gani?

1. Tekeleza jambo kwa kufuata maelekezo
2. Tafakari kwa kina kabla ya kutenda
3. Fuatilia kwa haraka, ndipo utende
4. Kuuliza ni muhimu kabla ya kutenda
5. Tenda jambo kwa kufanya maamuzi

29. Methali isemayo. "Mpofuka ukongweni.................. " hukamilishwa na kifungu kipi cha maneno kati ya hivi vifuatavyo?

1. huzuni yake ni kubwa
2. hakumbuki zamani
3. hupotea njia 
4. hukumbuka ujanani
5. hapotewi na njia

30. Nikikutana na adui yangu nanyongea. Jibu la kitendawili hiki ni lipi?

1. Askari
2. Ugonjwa 
3. Mbwa
4. Ujinga
5. Umaskini

SEHEMU C  

  UFAHAMU  

Soma kwa makini habari ifuatayo kisha jibu maswali 31 - 40 kwa kuandika herufi ya jibu lililo sahihi katika karatasi ya majibu.

Mabadiliko ya hali ya hewa yamekuwa makubwa kiasi cha kutisha. Zamani mababu wetu walitabiri mvua wao wenyewe pasi na kuwa na vyombo vya kisasa. Suala linalozungumziwa sana siku hizi ni mabadiliko ya hali ya hewa na athari zake kwa jamii nzima. Kila mtu ana wasiwasi kuhusu mvua ambazo huchukua muda mrefu bila kunyesha.

Ukosefu wa mvua ambao mwishowe huleta ukame na njaa umechangiwa kwa kiasi kikubwa na shughuli za binadamu ambazo zinaongezeka kwa haraka siku hadi siku. Shughuli hizo mbalimbali ambazo kwa upande mmoja zimeonekana kama za kimaendeleo ni kuongezeka kwa matumizi ya maliasili. Mifano mbalimbali ambayo inaonesha matumizi hayo ni pamoja na ujenzi wa nyumba nyingi zaidi, kupata nishati ya kutosha kwa ajili ya kupikia na upatikanaji wa mbao na magogo kwa wingi kwa matumizi ya ndani na hata ya nje ya nchi.

Hata hivyo, iii maendeleo hayo yawe na mwelekeo chanya jamii inalazimika kupanda miti kwa wingi iii kukidhi mahitaji hayo. Aidha ni vema kuzingatia kuwa ukataji miti ni chanzo kikubwa cha mito na vijito kuwa na maji haba au kukauka kabisa.

MASWALI

31. Kichwa cha habari kinachofaa habari hii ni kipi?

1. Mabadiliko ya hali ya hewa 
2. Ukosefu wa chakula
3. Kuongezeka kwa joto
4. Kuongezeka kwa ukame
5. Mabadiliko na athari zake

32. Tatizo kubwa zaidi ambalo husababishwa na ukosefu wa mvua kwa muda mrefu ni lipi kati ya haya yafuatayo?

1. Kukatika kwa umeme
2. Ujenzi pungufu
3. Kukosekana nishati
4. Kukosekana kwa miti
5. Kuwepo kwa baa la njaa

33. Mwandishi anayaelezea mabadiliko ya hali ya hewa kuwa yalikuwa.

1.  hayakadiriki
2.  ya hali ya juu 
3.  ya kutisha
4.  ya kukadirika 
5.  hayatabiriki

34. Neno "haba" kama lilivyotumika katika kifungu cha habari lina maana gani?

1.  Kidogo 
2.  Kiasi
3.  Kadiri
4.  Wastani 
5.  Rasharasha

35. Dalili mojawapo kubwa ya maendeleo ni ipi kama ilivyoelezwa katika kifungu cha habari?

1.  Kupata nishati ya kupikia
2.  Ongezeko la miti ya kujengea 
3.  Ongezeko la utumiaji wa maliasili
4.  Upatikanaji wa mbao na magogo 
5.  Ongezeko la ujenzi wa nyumba

36. Mabadiliko ya hali ya hewa yana maana sawa na ipi kati ya hizi zifuatazo?

1.  Uoto
2.  jotoridi
3.  Mazingira ya nchi 
4.  Sura ya nchi 
5.  Tabia nchi

37. Kisawe cha neno "mwishowe" kama kilivyotumika katika habari hii ni kipi?

1.  Tamati 
2.  Hatima 
3.  Baadaye
4.  Hatimaye
5.  Hitimisho

38. Watu wa zamani waliweza kutabiri mvua kwa kutumia:

1.  vyombo vya kisasa 
2.  kipaji chao wenyewe
3.  vyombo vya zamani 
4.  kipima mvua cha kienyeji
5.  ubunifu waliorithi

39. Mito na vijito huwa na maji haba au kukauka kutokana na nini?

1.  Kukata miti kwa wingi 
2.  Kuchoma majani karibu na mito
3.  Kukata majani kwa wingi
4.  kuchoma miti iliyozunguka mito
5.  Kukata miti iliyozunguka vijito

40. Nishati ni neno lenye maana sawa na lipi?

1.  Kawa
2.  Kivo
3.  Kiwi 
4.  Kivi 
5.  Kawi

SEHEMU D

USHAIRI

Soma kwa makini shairi lifuatalo kisha jibu maswali 41 - 46 kwa kuandika herufi ya jibulililosahihi kwenye karatasi ya majibu.

Msituni nikakuta, nyuki wamo mzingani,Kwa juhudi wanakita, mara nje mara ndani,Husuda wameikata, hata hawasengenyani,

Nyuki ni wadudu duni, wanashinda kwa umoja,

Mchwa nao nikaona, wamejenga maskani,Wafanya bidii sana, uvivu hawatamani, Wao husaidiana, tena hawadanganyani,

Mchwa wadudu wa chini, wanaishi kwa umoja.

Nalojeshi la siafu, hutandawaa njiani, Laenda bila ya hofu, maana lajiamini,Silaha zao dhaifu, menu tena hawaoni,Wa kuwatania nani, kwani wanao umoja

Nao chungu wachukuzi, nyamarima wa njiani,Maskani wapagazi, mizi,go yao kichwani,Ingawa si wachokozi, wakali ukiwahini,

Katu hawafarakani, wanadumu kwa umoja

41. Mwandishi wa shairi hili anasisitiza kuhusu nini?

1. Uzalishaji 
2.  Maarifa
3. Ushirikiano
4. Urafiki 
5. Undugu

42. Shairi hili lina mizani mingapi kwa kila mstari?

1.  Sita 
2. Kumi na sita
3. Tano
4.  Saba 
5. Thelathini na moja

43. Neno "husuda" kama lilivyotumika katika shairi hili lina maana gani?

1. Uhasama
2. Hisani
3. Hiana
4. Wivu 
5. Huzuni

44. Kisawe cha neno "Tadi" ni kipi?

1. Uchokozi 
2.  Tishio 
3. Kemea 
4. Ukombozi
5. Umbua

45. Kina cha kati katika ubeti wa pili ni kipi?

1. Wa 
2. Na
3.  la 
4. U
5. Ni

46. Kichwa cha habari kinachofaa kwa shairi hill ni kipi?

1. Upekee wa wadudu 
2. Umuhimu wa wadudu
3. Uhatari wa wadudu 
4. Uchunguzi wa wadudu
5. Umoja wa wadudu

SEHEMU E

UTUNGAJI

Umepewa habari yenye sentensi nne (4) zilizoandikwa bila mtiririko sahihi wa mawazo katikaswali la 47 - 50. Zipange sentensi hizo iii ziwe na mtiririko wenye mantiki kwa kuzipa herufi A,B,C na D. Andika herufi ya jibu sahihi katika karatasi ya kujibia.

47. Kwa njia hii, vizazi vilivyofuata viliweza kujua uvumbuzi uliofanywa kabla yao.

48. Jambo muhimu lililofanywa na mababu zetu ni kuhifadhi kumbukumbu za uvumbuzi waokwa kuchora kila kifaa walichovumbua.

49. Kwa kutumia vizazi vilivyotangulia nasi pia tunaweza kuvumbua vitu vipya ambavyovitaweza kutuletea maendeleo zaidi.