OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA
MTIHANI WA ROBO MUHULA AGOSTI
HISTORIA YA TANZANIA NA MAADILI
KIDATO CHA KWANZA
MUDA: SAA 2:30
MAAELEKEZO 1
SEHEMU A (Alama 16)
1. Katika kipengele (i) hadi (x), chagua herufi ya jibu saahihi kisha andika herufi ya jibu sahihi.
i. Jamii za asili ya Kitanzania zilihama kutoka eneo moja na kwenda eneo jingine kwa sababu:
ii. Somo la historia a maadili limeundwa na dhana kuu mbili:
iii. Uhusiano kati ya somo la historia na maadili na chakula na lishe ni:
iv) jamii za wakushito zinahusisha makabila kama:
v) “Rushwa ni adui mkubwa wa haki.Tusipoidhibiti itaangamiza taifa”Baadhi ya madhara ya rushwa ni:
vi) kulikuwa na sifa maaalumu zilizozingatiwa ili mtu ateuliwe kuwa kiongozi wa ukoo.Miongoni mwa sifa hizo ni:
vii) Mafunzo katika kujenga tabia njema yalisisitiza mambo yafuatayo:
viii) Nini maana ya “Urithi wa jamii?”
ix) Maadili ya msingi katika jamii ni Pamoja na:
x) Mojawapo ya vyanzo vya Historia visivyoandikwaa ni:
i | ii | iii | iv | v | vi | vii | viii | ix | x |
. |
2. Oanisha maelezo ya maneno kutoka kifungu A na maneno kutoka kifungu B kisha andika herufi ya jibu sahihi
KIFUNGU A | KIFUNGU B |
|
|
i | ii | iii | iv | v | vi |
. |
SEHEMU B (ALAMA 54)
Jibu maswali yote katika seehemu hii.
3. a) bainisha urithi wa asili uliopo maeneo unamoishi na taja manufaa ya urithi huo kwa jamii yako (hoja nne).
b) Urithi waa kihistoria ni eneo pana linalotoa na kazi kumnufaiisha mtu binafsi,jamii na taifa.Taja matumizi ya fursa hizo. (Hoja tano)
4. a) kabla kuingia ukoloni,jaamii za kitanzaniaa zilikuwa zinatumia mifumo maalumu kuelimisha watu. wake.bainisha malengo ya elimu kabla ya ukoloni (hoja nne)
b) Taja tofauti kati ya jando na unyago. (Hoja tano)
5.a) Ni mambo gani mazuri yaliyopo katika mila ana desturi ya jamii za asili ambayo hayatiliwi mkazo kwa sasa?
b) utamaduni wa jamii za asili uliwandaa vijana kujitegemea kwa sababu ulitilia mkazo i. ii. iii.
6. Jamii za Wabantu,Wakushito,Wakichembe na Wanilo zilikuwa na desturi zilizolenga kukuza maadili katika Nyanja mbalimbali za Maisha yao.Taja malengo yaliojikita katika ujenzi wa maadili katika jamii.(hoja tano)
7. Tunapaswa kufahamu kuwa wajibu wa kulinda na kuifadhi maadili na urithi wa jamii ni jukumu la kila Mtanzania.thibitisha dai hili kwa kutaja matendo yanayokuza na kulinda maadili na urithi wa Tanzania.
8.Elezea maana ya istilahi zifuatazo:
SEHEMU C (ALAMA 30)
Jibu maswali mawili (2) kutoka sehemu hii,swali la tisa (9) ni la lazima na kila swali lina alama 15.
9.Ukiwa kama mwanafunzi wa kidato cha kwanza katika shule yako na mbobezi wa somo la Historia ya Tanzania na maadili Elezea tofaauti wa mfumo wa elimu ya jadi na mfumo wa elimu ya sasa.(hoja tano)
10. kumekuwepo na mmomomyoko wa maadili kwa jamii ya sasa kwa kiasi kikubwa hususani kwa vijana,Ungepewa nafasi ya kutoa maoni kuhusu maadili shuleni mambo gani ungependa yazingatiwe katika ujenzi wa maadili kwa vijana.elezea hoja tano(5) 11.elezea sababu za kujifunza somo la Historia ya Tanzania na maadili
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 225
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 225
JAMUHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA, OFISI YA RAIS – TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA
MTIHANI WA KUMALIZA MUHULA
HISTORIA YA TANZANIA NA MAADILI
KIDATO CHA KWANZA
MUDA: SAA 2:30 2025
MAELEKEZO
SEHEMU A (Alama 15)
Jibu maswali yote katika sehemu hii
1. Katika vipengele (i) – (x), chagua herufi ya jibu sahihi kisha andika herufi ya jibu hilo katika visanduku ulivyopewa.
(i) Bibi Halima alishuhudia baadhi ya wanakijiji wa kijiji cha madongo wakitupa taka katika vyanzo vya maji. Katika kutimiza wajibu wake aliwaeleza kuwa wanaharibu urithi wa taifa. Urithi uliokusudiwa na bibi Halima unaingia katika kipengele kipi kati ya vifuatavyo?
(ii) Ulinzi wa Historia ya Tanzania ni jukumu la kila Mtanzania mwenye mapenzi mema na Taifa hili la Tanzania. Ipi ni njia bora na sahihi ya kulinda historia ya Tanzania?
(iii) Nyimbo na ngoma za jadi huimbwa na kupigwa kwa makusudi makubwa kabisa. Ni kipi kati ya yafuatayo huimarishwa pale ngoma na nyimbo zinapohusishwa?
(iv) Michoro inayochorwa maeneo mbalimbali ya kuhistoria ina makusudi makubwa katika nchi yetu ya Tanzania. Nini nia kubwa ya kuchora picha maeneo ya kihistoria?
(v) Nyimbo za jadi huimbwa na makabila mbalimbali hapa nchini Tanzania. Je! Ni wakati gani unaofaa kuimba nyimbo hizi za jadi?
(vi) Katika hotuba yake juuya ustawi wa maadili na maliasili za taifa, waziri mkuu alizungumzia majukumu yanayohusiana na uhifadhi na ulinzi wa urithi wa taifa na maadili. Unadhani ni nani hasa anahusika na ulinzi huo wa maendeleo ya taifa letu?
(vii) Mabadiliko gani yamekuwa yakizingatiwa katika historia ya Tanzania?
(viii) Makundi katika jamii za Kitanzania hujishughulisha na shughuli mbalimbali ambazo huwapatia kipato. Ipi si shughuli ya wanilo kati ya hizi zifuatazo?
(ix) “Kupokea au kutoa mali isiyo halali au kutumia mali ya umma isivyo halali kwa manufaa binafsi.” Maelezo haya yanahitimishwa na neno lipi kati ya haya yafuatayo?
(x) Watanzania wote bila kujali kabila, imani, rangi na dini hatunabudi kuzingatia miongozo, kanuni na sheria zinazoongoza mienendo ya mtu mmoja mmoja katika nchi yetu. Lipi ni jina moja linalojumuisha miongozo hiyo?
MAJIBU
i | ii | iii | iv | v | vi | vii | viii | ix | x |
2. Oanisha sentensi kutoka kundi A na zile za kundi B, kisha andika herufi ya jibu sahihi katika kisanduku ulichopewa hapo chini.
KUNDI A | KUNDI B | ||||
(i) Njia ya kuhifadhi historia ya jamii (ii) Mfano wa maadili ya kitanzania (iii) Michezo ya jadi (iv) Namna ya kuhifadhi urithi wa taifa (v) Umuhimu wa kulinda na kutunza historia ya taifa |
| ||||
KUNDI A | i | ii | iii | iv | v |
KUNDI B |
SEHEMU B (Alama 70)
Jibu maswali yote katika sehemu hii
3. Taja shughuli tano (5) za kijamii na kiuchumi zinazofanywa na jamii ya wakichembe katika maisha yao ya kila siku.
4. (a) Eleza maana ya urithi wa Taifa
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(b) Taja njia nne (4) zinazotumika kuhifadhi urithi wa taifa:-
i) ______________________________________________________________________
ii) ______________________________________________________________________
iii) _____________________________________________________________________
iv) _____________________________________________________________________
5. (a) Taja michezo miwili ya jadi inayotumika kuendeleza maadili
(b) Eleza namna michezo hiyo inavyosaidia watoto kujifunza maadili.
i) ______________________________________________________________________
ii) ______________________________________________________________________
iii)______________________________________________________________________
6. Bainisha mifano mitano ya maadili mbalimbali katika jamii za Kitanzania ambayo ingefaa kuigwa na kudumishwa kwa vizazi vijavyo.
7. (a) Bainisha makabila mawili (2) ambayo yanatokana na jamii za wakichembe.
(b) Taja zana tatu (3) zilizotumika katika uwindaji katika jamii ya Wakichembe.
i) __________________________________________________________________
ii) __________________________________________________________________
iii) __________________________________________________________________
8. Jamii za watu wa visiwa vya Zanzibar walinunua na kuuza bidhaa kupitia biashara walizofanya na waajemi, waarabu na watu wa mashariki ya mbali. Taja bidhaa tano (5) zilizohusika katika biashara hiyo.
9. Kwa nini jamii za asili ya Kitanzania zilihama kutoka eneo moja kwenda eneo lingine? Toa hoja tano (5).
SEHEMU C (Alama 15)
Jibu swali hili kwa insha
10. Eleza hoja sita (6) ukionesha matarajio yako ya kujifunza somo la Historia ya Tanzania na Maadili.
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 203
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 203
OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA
MTIHANI WA KUMALIZA NUSU MUHULA KIDATO CHA KWANZA
HISTORIA YA TANZANIA NA MAADILI 2025
MUDA 2:30
MAELEKEZO
1. Karatasi hii Ina sehemu A, B na C zenye jumla ya maswali kumi 10
2. Jibu maswali yote kwenye nafasi ulizopewa
3. Sehemu A na C Zina alama kumi na Tano (15) Kila na sehemu B Ina alama sabini (70)
4. Zingatia maelezo ya Kila sehemu na ya Kila swali
5. Andika jina lako juu ya karatasi hii.
SEHEMU A. Alama 15
1. Chagua jibu sahihi kutoka machuguzi uliopewa kwa vipengele (i)- (x) kasha andika jibu lake katika nafasi uliopewa.
i) Somo la historia ya Tanzania na maadili linaundwa na dhana kuu mbili nazo ni
ii) Ni miongozo inayotawala tabia na matendo ya mtu mmoja mmoja au jamii kwa ujumla. dhana hii imebebwa na neno
iii) Neno maadili linapotumika huweza pia kuashiria au kuimarisha Tunu za jamii au taifa ni zipi Kati ya zifuatazo
vi) Tunaweza kuwakaribisha wageni kwa furaha na kuwapa heshima kubwa ikiwa pamoja na kukirimiwa kwa
v) Mazingira ya kiliografia yanaweza kuathiri shughuli za binadamu kama vile
vi) Kwa kutumia uchambuzi wa makabila Tanzania ni nchi yenye makundi ya makabila yote yanayopatikana barani Afrika makundi hayo ni
vii) Kihistoria kundi kubwa la tatu la watanzania ambalo ni jamii ya wafugaji walioingia nchini Tanzania wakitokea kusini mwa sudani ni
viii) Jamii za wakushito zinahusisha makabila kama
ix) Kwa hapa Tanzania jamii za Wanilo ni kama
x) Morani ni kundirika katika jamii ya kimasai la vijana wenye umri Kati ya miaka
A) 18 na 35
B)18 na 40
C)18 na 60
D) 18 na 80
2. OANISHA JIBU LA ORODHA 'A' NA JIBU LA ORODHA 'B'
ORODHA A | ORODHA B |
|
|
SEHEMU B. Alama 70
Jibu maswali yote katika sehemu hii
3. Mkude ni mwanafunzi wa kidato cha kwanza katika shule ya wavulana buingu . Ameshindwa kuelewa maana ya maneno yafuatayo kwenye somo la historia ya Tanzania na maadili. Msaidie kumuelezea maana ya maneno hayo.
a) Tunu za taifa
b) maadili
c) Jiografia
d) Jamii
e) wajibu
4. Ukiwa kama mwanafunzi wa kidato cha kwanza mkondo A waelezee wanafunzi wenzako umuhimu wa kuwa na maadili katika jamii na taifa kwa ujumla.
5.Warioba ni mwanafunzi wa kidato cha kwanza alichaguliwa na jamii yake kuelezea namna ambavyo vijana wanaweza kujengwa kwa kuwa na tabia njema. Msaidie warioba katika kuwaeleza vijana vitu vinavyojenga tabia njema katika jamii zetu nukta Tano.
6. Ukiwa Kama mwanafunzi kutoka shule ya sekondari chekeleni. waelezee wanafunzi wenzio kwanini jamii za Asili ya kitanzania zilihama kutoka eneo Moja kwenda eneo jingine nukta Tano
7. Kwa kutumia nukta Tano tofautisha jamii za Asili za wakichembe na jamii za Asili za kibantu.
8. Kwa kumtumia mtaalamu "EMILE DURKHEIM" (1884) Toa dhana ya neno 'Jamii'
9. Eleza Tofauti iliyopo Kati ya maadili yaliyojengwa katika jamii za Asili na jamii za sasa za kitanzania
SEHEMU C Alama 15
Jibu swali la kumi
Bainisha changamoto za kukuza maadili katika jamii unamoishi na Kisha toa mapendekezo ya jinsi ya kuzitatua.
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 201
FORM ONE HISTORIA EXAM SERIES 201